ذرات زیر اتمی

ذره زیر اتمی به بخشی از ذرات بنیادی و ذرات ترکیبی گفته می‌شود که کوچک ‌تر از اتم هستند. فیزیک ذرات و فیزیک هسته‌ای بخشی از فیزیک هستند که به مطالعه این ذرات می‌پردازند. معروف ‌ترین ذرات زیر اتمی الکترون‌ها،  پروتون‌ها و نوترون‌ها هستند. پروتون و نوترون ذرات ترکیبی هستند که از کوارک تشکیل شده‌اند.

معرفی ذرات زیر اتمی

کوارک، باریون، هادرون، بوزون، فرمیون، لپتون، بوزون‌های شاخص، گلوئن، نوترینوها، موئون، مزون، پیون و... ذرات زیر اتمی نام دارند که در این مقاله به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم:

کوارک

کوارک یک ذره بنیادی و جزء اساسی تشکیل دهنده ماده می‌باشد. کوارک‌ها با هم ترکیب می‌شوند تا ذرات مرکبی مانند پروتون و نوترون را به وجود آورند. کوارک‌ها هیچ‌گاه به صورت انفرادی یافت نمی‌شوند؛ آن‌ها را فقط می‌توان درون هادرون‌ها پیدا کرد.

به همین دلیل بیشتر آنچه که ما درباره کوارک‌ها می‌دانیم از مشاهده خود هادرون‌ها به دست آمده است. شش نوع مختلف از کوارک‌ها وجود دارد که عبارتند از :

بالا (up)، پایین (down)، افسون (charm)، بیگانه (strange)، نوک (top) و پایین (bottom). بالا و پایین دارای کم‌ترین وزن در بین کوارک‌ها می‌باشند.

باریون

ذراتی هستند که از کوارک تشکیل شده‌اند. برای مثال پروتون از دو کوارک بالا (u) و یک کوارک پایین (d) تشکیل شده و یا نوترون از دو کوارک پایین و یک کوارک بالا تشکیل شده‌اند.

هادرون‌ها

ذرات زیر اتمی هستند که از فرمیون‌هایی چون کوارک و آنتی کوارک و بوزون‌هایی چون گلوئن تشکیل شده‌اند. این ذرات نیروی قوی هسته‌ای اعمال می‌کنند.

هادرون‌ها مانند دیگر ذرات دارای عدد کوانتومی هستند. این ذرات ممکن است در دما یا فشار بسیار پایین خود به خود از بین بروند.

بوزون

ذراتی هستند كه داری اسپین صحیح هستند. اكثر بوزون‌ها می‌توانند تركیبی باشند اما گروه بوزون‌های شاخص از نوع تركیبی نیستند. در مدل استاندارد بوزون‌ها ذراتی برای انتقال نیرو هستند كه شامل فوتون‌ها (انتقال دهنده‌ی الكترومغناطیس) و گراویتون (انتقال دهنده‌ی گرانش) نیز می‌شوند.

لپتون

لپتون ذره ایست که نیروی هسته‌ای قوی روی آن تأثیر ندارد. به طور کلی شش لپتون وجود دارد سه تا از آن‌ها دارای بار الکتریکی بوده و سه‌تای دیگر هم فاقد بارالکتریکی هستند. لپتون‌ها جزء ذرات بنیادین شناخته شده‌اند یعنی ذراتی که از ذرات کوچک‌تر تشکیل نشده‌اند البته فعلاً معروف‌ترین لپتون همان الکترون است با یک بار منفی دولپتون باردار دیگر میون  و تاو هستند، که از نظر بار مثل الکترون ولی دارای جرم خیلی بیشتر نسبت به آن هستند.

 

لپتون‌های بدون بار سه نوع نوترینو هستند که عبارت‌اند از نوترینوی الکترون، نوترینوی میون و نوترینوی تاو نوترینوها فاقد بارالکتریکی بوده ولی دارای جرم بسیار ناچیزی هستند و یافتن آن‌ها هم بسیار مشکل است.

 

تغییرات ماده

هر آنچه که جرم دارد و فضا اشغال می‌کند ماده نامیده می‌شود. مواد مختلف یعنی عنصرها، ترکیب‌ها  و مخلوط‌ها همیشه  به یك  صورت  باقی نمی‌مانند و ممكن است تغییر كنند. می‌دانیم كه همه مواد از نظر رنگ، حجم، بو، سختی و نرمی با هم متفاوتند و علی رغم این تفاوت‌ها پاره‌ای از مواد به هم شبیه هستند...

موادی که در طبیعت وجود دارند به طور عمده دارای یک سری خواص فیزیکی و شیمیایی هستند. آشنایی با انواع خواص می‌تواند به ما در درک تغییرهای پیوسته‌ای که درون و پیرامون مواد روی می‌دهد کمک کند. حالت ماده در دمای محیط (جامد و مایع و گاز بودن)، رنگ و شکل نقطه‌ای ذوب یا انجماد نقطه جوش انحلال پذیری میزان رسانای الکتریکی از جمله خواصی هستند که به آن خواص فیزیک می‌گویند. از طرفی خواص شیمیایی ماده به مجموعه خواصی گفته می‌شود که تمایل یا عدم تمایل آن ماده برای شرکت در یک تغییر شیمیایی را بیان می‌کند؛ برای نمونه اشتعال پذیری برای کاغذ یک خاصیت شیمیایی برای آن به حساب می‌آید. تمایل و یا عدم تمایل یک ماده به اکسید شدن،  زنگ زدن،  ترکیب شدن ، تجزیه پذیری و از خواص شیمیایی مواد می‌باشد.

تغییرات فیزیکی

هنگامی که یک ورق کاغذ پاره می‌شود تنها ابعاد آن تغییر می‌کند در این هنگام می‌گوییم که ورقه کاغذ تغییر کرده است. در این تغییر جنس ورقه تغییر نمی‌کند یعنی کاغذ به ماده دیگری تبدیل نمی‌شود؛ ذوب شدن یخ و تبدیل آن به آب یک تغییر فیزیکی است بر اثر وقوع این تغییر برخی از خواص فیزیکی آب تغییر می‌کند ولی آب به ماده دیگری تبدیل نمی‌شود.

در تغییرات فیزیکی اندازه حالت یا شکل ماده تغییر می‌کند اما مولکول ماده دچار تغییر نمی‌شود و ماده جدیدی به دست نمی‌آید (ماده اولیه به ماده‌ی دیگری تبدیل نمی‌شود) مانند تبدیل گندم به آرد، حل شدن شکر در آب، حل شدن نمک در آب، تراشیدن مداد، خرد کردن خوشه‌های گندم، خم شدن آهن، بریدن چوب، تشکیل ابر، بارش باران، انبساط و انقباض، ذوب شدن، انجماد، تبخیر، تقطیر، میعان، جوشیدن، تصعید، چگالش، جذب آهن توسط آهن ربا، قالب ریزی فلزات، حل شدن اکسیژن در آب، فرسایش خاک، تغییرات حاصل از زلزله، جا به جا شدن خاک‌ها، رنگ کردن کاغذ با آبرنگ و ...جزئی از تغییرات فیزیکی هستند.

تغییرات شیمیایی

اگر با پاره کردن کاغذ جنس آن تغییر نمی‌کند ولی سوزاندن آن کاغذ به ماده جدیدی تبدیل می‌شود که خواص کاغذ اولیه را ندارد، در این جا دچار یک تغییر شیمیایی شده است. در تغییرات شیمیایی ساختمان مولکولی و خاصیت ماده به کلی تغییر می‌کند و به ماده‌ی جدیدی تبدیل می‌شود. این تغییر در مولکول‌ها سبب تغییراتی در رنگ، بو و مزه می‌شود. جرم در تغییرات شیمیایی ثابت است و جرم مواد اولیه برابر جرم مواد به دست آمده (محصولات) می‌باشد. وجه تشابه تمام تغییرات شیمیایی این است که همیشه نوعی مولکول به نوعی دیگر تبدیل می‌شود. مثلاً کپک زدن نان، پختن تخم مرغ، پختن غذا، سوختن چوب، ترش شدن شیر، زرد شدن برگ درختان، گوارش غذا (هضم غذا)، زنگ زدن آهن، جزئی از تغییرات شیمیایی هستند.

در اثر تغییر شیمیایی انرژی شیمیایی ماده نیز می‌تواند آزاد شود. یک حبه قند و تمام شیرینی‌ها، بنزین و تمام سوخت‌ها انرژی شیمیایی دارند و در صورت سوختن یا ایجاد یک تغییر شیمیایی این انرژی در آن‌ها آزاد  می‌شود.

هنگام سوختن كاغذ، مولكول‌های بزرگ سلولز (نوعی پلیمر طبیعی از خانواده‌ی كربوهیدرات‌ها كه ماده‌ی اصلی سازنده‌ی چوب و كاغذ است) با مولكول‌های اكسیژن واكنش می‌دهند.

طی این واكنش، گاز کربن دی‌اکسید و بخار آب ایجاد می‌شود. از آن جا كه به دلیل وجود برخی مواد معدنی در ساختار كاغذ، سوختن آن به طور كامل صورت نمی‌گیرد، مقداری كربن به صورت زغال و مواد معدنی نسوز كه در هنگام تولید كاغذ برای استحكام بخشیدن یا براق كردن به آن افزوده می‌شود، به شكل خاكستر بر جای می‌ماند.

همان طور كه در این شكل می‌بینید، ذره‌های سازنده‌ی كاغذ پس از انجام شدن واكنش در آرایش تازه‌ای مشاهده می‌شوند و در واقع، به ذره‌های كوچك‌تر و نوع جدیدی از مولكول‌های سازنده‌ی مواد دیگری تبدیل می‌گردند. هم زمان با تغییر ساختار ذره‌های سازنده‌ی كاغذ، مولكول‌های اكسیژن نیز دچار تغییر می‌شوند و اتم‌های اكسیژن سازنده‌ی آن‌ها در ساختار ذره‌ای تازه قرار می‌گیرندكه مولكول‌های مواد شیمیایی جدیدی هستند.

تغییرهای شیمیایی با سرعت‌های متفاوتی روی می‌دهند. در واقع آهسته و برخی تند پیش می‌روند. اگر سرعت یك واكنش شیمیایی را سرعت مصرف شدن مواد واكنش دهنده با سرعت تولید فرآورده‌های آن واكنش در نظر بگیریم. در این صورت واكنشی مانند انفجار مواد منفجره، كه در آن ده‌ها یا صدها كیلوگرم ماده منفجره در كمتر از یك ثانیه مصرف می‌شود را می‌توان یك واكنش بسیار سریع دانست. این در حالی است كه روزها طول می‌کشد تا فقط سطح یك تیرآهن از زنگ آهن پوشیده شود. بدین علت زنگ زدن آهن از جمله واکنش‌های شیمیایی آهسته به شمار می‌آید.

افرادی که در این مطلب با آنها آشنا میشویم، در واقع در گروه و رسته و صنف خود عنوان جوان ترین را به یدک میکشند، از مادربرزگ گرفته تا خالکوب و غیره.

1. جوانترین مادربزرگ

این خانم خانه دار رومانیایی تنها با 25 سال سن، لقب جوانترین مادربزرگ دنیا را به خود اختصاص داده است. ریفکا استانسکو در 12 سالگی صاحب اولین فرزند خود شد و نامش را ماریا گذاشت. هر چند مادر به دخترش توصیه کرده بود که مثل او زود ازدواج نکند، اما ظاهرا گوش ماریا به این حرف ها بدهکار نبود، چرا که او هم در یازده سالگی صاحب فرزند شد. به این ترتیب ریفکا تنها 23 سال داشت که طعم مادربزرگ شدن را چشید.

2. جوانترین مربی یوگا

جوانترین مربی یوگای دنیا یعنی شروتی پندی هندی، تنها 6 سال سن دارد و دو سال است که به شاگرادنش آموزش یوگا می دهد. استعداد این مربی بیش از حد جوان را مربی 67 ساله اش کشف کرد و شروتی 6 ساله حالا کلاس یوگای خود را در ساعت 5:30 دقیقه صبح شروع می کند. شاگردان شروتی از تاجر و معلم گرفته تا خانه دار و بازنشسته با اشتیاق سر کلاس مربی جوانشان حاضر می شوند.

3. جوانترین مدیرعامل

سیندهوجا راجارامان هم تنها با 14 سال سن، عنوان جوانترین مدیر عامل دنیا را به خود اختصاص داده است. این دختر دانش آموز بر شرکت فعال در زمینه انیمیشن مدیریت می کند؛ شرکتی که پدرش در اکتبر سال 2010 آن را راه اندازی کرد. وی هم به مدیر بودن خود افتخار می کند و هم به انیماتور بودن خود.

4. جوانترین موج سوار

جایلان آمور فقط دو سال سن دارد، اما در حال حاضر موج سواری حرفه ای ست. این پسر استرالیایی که پدرش او را در این کار بسیار همراهی می کند، بارها مورد تحسین قرار گرفته است. پدر جایلان اصلا از اینکه پسرش به دریا بیفتد، نگرانی ندارد، چرا که پسر دوساله اش شنا بلد است و خود را به ساحل رسانده و منتظر پدر می شود تا به او کمک کند.

5. جوانترین خالکوب

روبی دیکینسون با اینکه تنها 4 سالش است، ولی در خالکوبی برای خود در دنیا اسم و رسمی دارد. روبی چهار ساله در حالی هر روز بعد از تمام شدن مهد کودک به تدریس خالکوبی می پردازد که بزرگترین دغدغه همتایان و همسالانش اسباب بازی ها و تفریح هایشان است.

6. جوانترین تیرانداز

میکو آندرس فیلیپینی در سن 6 سالگی جوان ترین تیرانداز به شمار می آید. این پسر بچه شش ساله با رقبایش در تیراندازی به اهداف متحرک رقابت تنگاتنگی دارد. میکو البته هم به خوبی نظم و انضباط را رعایت می کند و هم به دیگران احترام می گذارد.

7.جوانترین کارشناس IT

مارکو کالاسان از مقدونیه با 8 سال سن، جوانترین کارشناس IT است. او می تواند از همین حالا و با همین سن کم, شغل پر درآمدی داشته باشد، اما مشکل اینجاست که او هنوز کلاس سوم را هم تمام نکرده است. مارکو که پدر و مادرش هم کارشناس همین رشته هستند، توانسته از آزمون های مایکروسافت به سلامت عبور کند.

در تهران، آرامگاه و گورستان های متعددی وجود دارد و گورستان اصلی و شناخته شده این استان، بهشت زهرا است. بهشت زهرا به قدری بزرگ است که با ورود به آن گویا وارد شهر مرده ها شده اید. خیابان بندی و بلوک و پلاک و ...

انسان های دفن شده در آنجا برای خودشان نشانی درست و دقیقی دارند و خانه شان را می توان به راحتی پیدا کرد. اما گورستان های دیگری هم در تهران هستند که یا در کنار امامزاده ها واقع شده اند، یا مخصوص قشر خاصی از مردم همچون هنرمندان هستند. برای آشنایی با آنها با ما همراه باشید.

گورستان بهشت زهرا تهران

بهشت زهرا بزرگ ترین گورستان دایر شهر تهران است که گنجینه ها و یادگارهای گرانبها و جاودان تاریخ معاصر، به ویژه انقلاب اسلامی را در خود جای داده است. گورستان بهشت زهرا شهدای انقلاب اسلامی از جمله شهدای روز تاریخی 17 شهریور، شهدای دفتر حزب جمهوری اسلامی، شهدای هشت سال جنگ تحمیلی، مقبره آیت الله طالقانی و دیگر شهدای انقلاب اسلامی را در خود جای داده است. مرقد امام خمینی (ره) نیز در جوار این گورستان ارزش تاریخی آن را در حد یک زیارتگاه ملی افزایش داده است.

گورستان ظهیرالدوله تهران

گورستان ظهیرالدوله، در انتهای خیابان دربند در باغی مصفا به مساحت 3 هزار متر مربع واقع شده است. این گورستان مدفن بسیاری از هنرمندان، شاعران و نویسندگان معاصر ایران، چون رهی معیری، ایرج میرزا، فروغ فرخزاد و بسیاری دیگر از هنرمندان است که وابسته به انجمن اخوت می باشد. این محل به ظهیرالدوله تعلق داشته است. ظهیرالدوله به علت علاقه به درویش خان که موسس انجمن اخوت بوده، این باغ را به انجمن هدیه کرد. ساعات بازدید از این گورستان همه روزه غیر از پنجشنبه ها و جمعه ها از 9 صبح تا 5 بعد از ظهر می باشد.

گورستان دولت تهران

مساحت گورستان دولت 2 هزار متر مربع است. این گورستان در خیابان دولت (قلهک) قرار گرفته و وابسته به سفارت انگلیس است. تاریخ آخرین دفن در این گورستان به 45 سال پیش برمى گردد و در حال حاضر یادبودی از جنگ جهانی دوم است.

سایر گورستان های تهران

برخی از گورستان های اقلیت های مذهبی و اقوام دیگر عبارتند از: ارامنه، کلیمیان، هندوها، مسیحیان (وابسته به سفارت انگلیس) آشوری ها و همچنین گورستان روس ها در زمینی به مساحت یک هکتار در خیابان وثوق و گورستان ارامنه و فرانسوی ها و ایتالیایی ها در زمینی به مساحت سه هکتار در همان خیابان قرار دارد.

مقبره های دیلمی و سلجوقی ری

مقبره های دیلمی و سلجوقی یا کوه نقاره خانه که مربوط به دوران سلجوقی است از یادگارهای تاریخی شهر ری بوده و با شماره 203 به ثبت رسیده است.

مجموعه گورستان های مسیحیان

در زمین های سلیمانیه و دولاب تهران، مقابر و گورهای مربوط به مسیحیان ارامنه، روس، یونانی، فرانسوی و لهستانی جای دارد. در گورستان ارامنه سنگ قبرهایی از 150 سال پیش به جای مانده است. در گورستان لهستانی ها قبور برخی سربازان کشته شده جنگ جهانی دوم به چشم می خورد.

گورستان روس و یونان با مقبره زیبای شاهزاده گرجی ارتودکس مذهب، در مساحتی حدود 8000 متر مربع، مقبره سرباز گمنام جنگ جهانی دوم را با ستاره ای سرخ بر فراز آن، در دل خود جای داده است. در گورستان کاتولیک ها و آشوریان، کتیبه های طولی و عرضی در اشکال گوناگون مشاهده می شود.

از دیگر گورستان های قدیمی می توان از گورستان بی بی زبیده، امامزاده عبدالله، امامزاده علی اکبر، امامزاده اسماعیل و... نام برد.

امامزاده پنج تن (ع)

بر فراز تپه هایی در شرق تهران و کوهپایه های شمال شرقی در خیابان شهید فرشادی، آنجا که آبادی شمس آباد تمام می شود و خانه ها و باغ های منطقه خوش آب و هوای لویزان آغاز می شود، بقعه ای قرار دارد که به امامزادگان پنج تن لویزان شهرت یافته است. گورستانی نیز در کنار بنای امامزاده قرار دارد.

امامزاده اسماعیل ابن موسی ابن جعفر (ع)

امامزاده اسماعیل از پسران امام موسی بن جعفر (ع) است و از نظر شجره نامه، اصالت، اعتبار و صحت دارد. این آرامگاه در شمال بزرگراه آیت الله صدر و جنوب چیذر واقع شده و از خیابان پاشاظهری نیز به آن دسترسی هست. گورستانی نیز در کنار بنای امامزاده قرار دارد.

امامزاده صالح (ع)، تجریش

امامزاده صالح نام آرامگاهی در محله تجریش تهران است. این آرامگاه را منسوب به صالح پسر امام موسی کاظم (ع) می دانند.

بقعه متبرکه امامزادگان سید ابراهیم و سید اسماعیل (ع)

این بقعه مطهر که معروف به امامزاده قلعه شیخ است، در قسمت شرقی بخش کهریزک در محله قلعه شیخ و در امتداد خیابانی که به طرف آسایشگاه معلولین کهریزک می رود واقع شده و اطراف آن قبرستان عمومی محل قرار دارد.

امامزاده زید ابن علی (ع)

امامزاده زید (ع) با کنیه ابوالحسن (ع) از نوادگان امام زین العابدین (ع) است. بقعه و بارگاه ایشان در محله صادقیه (نعمت آباد)، جاده ساوه قرار دارد که در میان گورستان عمومی واقع شده است.

جهت مشاهده روی ادامه مطلب کلیک کنید